افراط‌گرایی یکی از چالش‌های جدی عصر حاضر است که به شکل‌های مختلف در جوامع مختلف ظهور کرده است. رسانه‌ها به عنوان ابزار قدرتمند شکل‌دهی افکار عمومی، نقش بسیار مهمی در مقابله با این پدیده ایفا می‌کنند. در این مقاله، با نگاهی به آیات قرآن و روایات معصومین، به بررسی نقش رسانه‌ها در مقابله با افراط‌گرایی و ترویج مفاهیم صحیح اسلامی خواهیم پرداخت.
نقش رسانه‌ها در مقابله با افراط‌گرایی از دیدگاه اسلام
اسلام دین اعتدال و میانه‌روی است و افراط‌گرایی را به شدت نکوهش می‌کند. قرآن کریم در آیات متعدد به اهمیت تعقل، تفکر و پرهیز از افراط و تفریط تأکید دارد. از جمله این آیات می‌توان به آیه 25 سوره فرقان اشاره کرد که می‌فرماید: «وَالْعِبَادُ الرَّحْمٰنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلاَمًا». این آیه به مؤمنان توصیه می‌کند که با نرمی و مهربانی با دیگران رفتار کنند و از هرگونه خشونت و افراط‌گرایی پرهیز کنند.
رسول اکرم (ص) نیز در بسیاری از احادیث خود بر اهمیت اعتدال و پرهیز از افراط‌گرایی تأکید کرده‌اند. ایشان می‌فرمایند: «أفضل الأعمال أوسطها»؛ یعنی بهترین اعمال، اعمال میانه‌رو است.
با توجه به این آموزه‌های دینی، رسانه‌ها می‌توانند نقش بسیار مهمی در مقابله با افراط‌گرایی ایفا کنند. برخی از این نقش‌ها عبارتند از:
ترویج مفاهیم صحیح اسلامی: رسانه‌ها می‌توانند با ارائه تفسیر صحیح از آیات و روایات، به ترویج مفاهیم صحیح اسلامی و مبارزه با تفاسیر غلط و افراطی کمک کنند.
رسانه‌ها می‌توانند با ایجاد فضایی برای گفت‌وگو و تبادل نظر، به تقویت وحدت و همبستگی میان مسلمانان و سایر ادیان کمک کنند.
رسانه‌ها می‌توانند با محکوم کردن خشونت و نفرت‌پراکنی، به مبارزه با افراط‌گرایی کمک کنند.
رسانه‌ها می‌توانند با ارائه تصویری صحیح و واقع‌بینانه از اسلام، به مبارزه با اسلام‌هراسی و تعصبات موجود علیه مسلمانان کمک کنند.
چالش‌های پیش روی رسانه‌ها در مقابله با افراط‌گرایی
سوءاستفاده گروه‌های افراطی از رسانه‌ها: گروه‌های افراطی از رسانه‌ها برای تبلیغات خود و جذب نیرو استفاده می‌کنند.
اخبار دروغ و شایعات می‌توانند به افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها دامن بزنند.
تأثیرگذاری رسانه‌های اجتماعی: رسانه‌های اجتماعی به دلیل سرعت انتشار اطلاعات و تعامل بالا، می‌توانند در همه‌گیری افکار و ایده‌ها نقش بسیار مهمی ایفا کنند.
تقویت سواد رسانه‌ای: افزایش سواد رسانه‌ای در میان مردم می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا اخبار و اطلاعات را به صورت انتقادی ارزیابی کنند و از انتشار اخبار دروغ و شایعات جلوگیری کنند.
حمایت از رسانه‌هایی که به اصول اخلاقی پایبند هستند و به دنبال ارائه اخبار صحیح و موثق هستند، بسیار مهم است.
همکاری با علما و اندیشمندان دینی برای تولید محتواهای اسلامی باکیفیت و جذاب، می‌تواند به مقابله با افراط‌گرایی کمک کند.
رسانه‌ها به عنوان ابزار قدرتمندی می‌توانند در مقابله با افراط‌گرایی و ترویج مفاهیم صحیح اسلامی نقش بسیار مهمی ایفا کنند. با توجه به آموزه‌های اسلامی و با استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان از رسانه‌ها برای ایجاد جامعه‌ای بهتر و امن‌تر استفاده کرد.
ابوذر صارم سرپلی
